تعریف فتوتراپی :
فوتوتراپی نوزادان به معنی تاباندن نور به پوست نوزادانی است که مبتلا به بالا رفتن بیش از اندازه بیلیروبین غیرمستقیم شدهاند. بیلیروبین بیش از همه به قسمت آبی طیف نور مرئی در حدود ۴۶۰ نانومتر واکنش نشان میدهد. چراغهایی که نور حدود ۴۶۰ تا ۴۹۰ نانومتر تولید میکنند، بدرد فوتوتراپی میخورند. بطور معمول، بیلیروبین از راه کونژوگه شدن در کبد با اسید گلوکورونیک دفع میشود. گلوکورونیدهای بیلیروبین که در صفرا قابل حل هستند با صفرا که در روده ترشح میشود، بیلیروبین را از بدن خارج میکند. در بعضی از نوزادان، نارسایی کونژوگه شدن (که در نوزادان نارس شدیدتر است)، همراه با افزایش مقدار گلبولهای سرخی که از بین میروند، باعث میشود که دفع بیلیروبین به خوبی انجام نشود. عواملی از قبیل واکنش سیستم ایمنی علیه گلبولهای قرمز خودی (ایزوایمونیزاسیون)، بیماریهای همولیتیک ارثی و خون نشت کرده به بیرون رگهای نوزاد (مثلاً کبود شدگیهای پوست و سفالهماتومها) از یک سو و نقائص ژنتیکی متابولیسم بیلیروبین مانند سندرم شایع ژیلبرت، از سوی دیگر به نارسایی دفع بیلیروبین کونژوگه کمک می کنند. نور، شکل و ساختمان مولکول بیلیروبین را بنحوی تغییر میدهد که مولکولهای حاصل، میتوانند با وجود نارسایی کونژوکاسیون دفع شوند. عقیده نادرستی وجود دارد که نور فرابنفش (زیر ۴۰۰ نانومتر) برای فوتوتراپی استفاده میشود که اینطور نیست و طیف حدود ۴۶۰ برای اینکار استفاده میشود.
اثر نور دستگاه فتوتراپی بر بیلیروبین :
هنگامی که مولکول بیلیروبین عادی (۴z،۱۵z-بیلیروبین) تحت تابش نور قرار میگیرد، تبدیل به اشکال ناپایدار مولکول بیلیروبین میشود. این اشکال حد واسط میتوانند یا بااکسیژن واکنش انجام دهند که محصولاتی بیرنگ با وزن مولکولی پایینتر بسازند که میتواند در ادرار حل و دفع شود یا بازآرایی شوند تا ایزومر ساختمانی بیلیروبین را بسازند که لومیروبین نامیده میشود که میتواند در ادرار یا صفرا حل و دفع گردد. ممکن است بجای دو مورد بالا، اشکال حد واسط تبدیل به ایزومرهای فضایی بیلیروبین شوند که در آن حداقل یکی از دو وضعیت Z به وضعیت E تبدیل شده است. Z مخفف واژه آلمانی zusammen است که کنارهم معنی میدهد و E مخفف entgegen آلمانی است که یعنی روبرو. از این واژهها برای نشان دادن وضعیت اتمها حول پیوند کووالانسی استفاده میشود. عددهای ۴ و ۱۵، محل پیوندهای کووالانسی را نشان میدهند. در شکل بالا، تنها دو فوتوایزومر اصلی نشان داده شدهاند. ایجاد ایزومرهای فضایی، سریعتر از ایزومرهای ساختمانی است و برگشتپذیر هم میباشد و هردو این ایزومرسازیها، از روند ترکیب با اکسیژن (فوتواکسیداسیون) سریعتر هستند. ایزومرهای نوری بیلیروبین، کمتر تمایل به چسبیدن به چربیها دارند و میتوانند در صفرا مستقیماً بدون گلوکورونید دفع شوند. لومیروبین در ادرار هم دفع میشود. محصولات فوتواکسیداسیون بیشتر در ادرار حل میشوند. همین که ایزومرهای فضایی وارد صفرا شوند، خودبخود تبدیل به بیلیروبین می شوند .